کیش، زیبای مرجانی - وبلاگ ورزشی چلسی

به گزارش وبلاگ ورزشی چلسی، طول جزیره کیش 15 کیلومتر در محور شرقی ـ غربی و پهنای آن هفت کیلومتر در محور شمالی جنوبی و تقریبا بیضی شکل است.

فاصله کیش از راه دریا تا جزیره هندورابی 28 کیلومتر، تا جزیره فارور 55 کیلومتر، تا جزیره سیری 87 کیلومتر، تا جزیره ابوموسی 177 کیلومتر، تا قشم 225 کیلومتر، تا بندر عباس 300 کیلومتر، تا چابهار 675، تا بوشهر740 کیلومتر و تا دبی 200 کیلومتر است. فاصله کیش تا تهران از راه هوایی 1052 کیلومتر و از راه زمینی 1600 کیلومتر است.

کیش از طبیعتی زیبا و منحصر به فرد بر خوردار است. سواحل آرام با ماسه های مرجانی، آب زلال دریا که شفافیت کم نظیر آن امکان مشاهده انواع آبزیان را در عمق چند متری مقدور می سازد. پوشش گیاهی مناسب و سرسبزی و طراوت آن به ویژه در هفت ماه از سال چشم اندازی زیبا و تماشایی به آن بخشیده است که سالانه حدود یک میلیون نفر از دوستداران طبیعت و دریا را به سوی خود جلب می نماید.

از نظر پستی و بلندی جزیره کیش تقریبا مسطح است. ارتفاع نسبی جزیره از سطح دریا حدود 32 متر است و مرتفع ترین نقطه آن که در شرق جزیره واقع است حدود 45 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. از این رو جهت کرانه ها با شیب نسبتا ملایمی به دریا منتهی می گردد.

جزیره کیش دارای ساختار مرجانی است. جزایر مرجانی معمولا بر اثر گسترش انواع مرجان ها و مواد آلی دیگر بر روی طاقدیس ها، گنبدهای نمکی و مواد آتشفشانی تشکیل می شوند.

در جزیره کیش بیشتر ماه های سال، دارای آب و هوای معتدل است. دی و بهمن خنک ترین و تیر و مرداد گرمترین ماه های سال هستند. آمار ثبت شده در طی یک دوره 17 ساله نشان می دهد که پایین ترین دما 8 درجه و بالاترین دمای کیش 45 درجه سانتیگراد است.

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395 جمعیت جزیره کیش برابر با 39 هزار 853 نفر بوده است که عمدتاً در شهر کیش ساکن هستند. به شهفرایندان جزیره کیش، کیشوند می گویند.

هم زمان با توسعه توریستی و تجاری جزیره، تعدادی از مردم محلی به کارهای خدماتی رو آورده اند و بقیه از طرق سنتی به امرار معاش می پردازند. ماهیگیری و دامپروری در میان مردم محلی معمول است. تجار محلی و بومی در بازار سفین به کار مشغول هستند، فضا و معماری سنتی این بازار یادآور بازارهای سنتی و قدیمی سرزمین اصلی ایران است.

در جزیره کیش، مسلمانان اعم از شیعه و سنی در کمال صلح و آرامش با هم زندگی می نمایند. این منطقه دارای مساجد باشکوهی است که بعضی از آن ها در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه

از تاریخ کیش در زمان پیش از اسلام، اطلاعات دقیقی در دست نیست. تنها منبع قابل اعتنا در این زمینه نوشته های نیارخوس دریاسالار یونانی است که در سال 325 قبل از میلاد به فرمان اسکندر مأمور شد سفری اکتشافی را در سواحل دریای عمان و خلیج فارس انجام دهد.

نوشته های نیارخوس دلالت برآن است که او، جزیره کیش یا اراراکتا را در قرن چهارم پیش ازمیلاد مورد بازدید قرار داده است.

مشخصاتی که او ارائه می دهد با مشخصات جزیره کیش انطباق دارد. به طوری که نیارخوس می نویسد: در این جزیره بوستان ها و نخلستان های فراوانی وجود داشته است.

در دوره هخامنشیان، کیش مرکز عمده صید مروارید بین النهرین و هندوستان بود و بازرگانان عظیم دنیا به این جزیره رفت و آمد داشتند.

دوران عظمت و شکوفایی تاریخ کیش از قرن چهارم هجری، پس از وقوع زلزله در سیراف آغاز شد. پس از آن که بندر سیراف از رونق افتاد توران شاه به یاری حکام محلی بنی قیصر در این جزیره، بندرگاهی ایجاد کرد و به عمران و آبادانی آن همت گماشت و کیش را به مرکز عمده بازرگانی خلیج فارس تبدیل کرد.

در دوره اتابکان فارس، اهمیت کیش به حدی بود که والی خلیج فارس در این جزیره سکونت داشت و برتمام جزایر خلیج فارس و دریای عمان حکومت می کرد.

طبق نوشته های سیاحان و تاریخ نویسان، در این دوره درآمد کیش بابت عشریه کشتی های تجاری مبالغ بسیار قابل توجهی بوده است. از شواهد و قراین چنین پیداست که در عصر غزنویان، سلجوقیان، خوارزم شاهیان و مغول، جزیره کیش در اوج شکوفایی و رونق و مرکز بازرگانی خلیج فارس بوده است. مورخینی نظیر قزوینی، فضل الله بن عبدالله شیرازی، ابن بطوطه و حمدالله مستوفی که در این دوره از کیش دیدن نموده اند همگی از عظمت، آبادانی و زیبایی کیش سخن گفته اند.

بنابر نوشته های مورخان، نام کیش در دوره ایخانیان مغول پیوسته با اسامی ولایات معتبری چون بغداد، شیراز، بحرین و هندوستان آورده می شده و پیوسته پیشوند دولت خانه قبل از عنوان کیش ذکر می شده است. علاوه بر این، ویرانه های به جا مانده از شهر حریره در قسمت شمال جزیره نیز از عظمت جزیره کیش در آن دوران حکایت می نماید.

اهمیت استراتژیک کشور ما به عنوان شاه راه ارتباطی شرق و غرب و نیز موقعیت ویژه کیش در خلیج فارس همیشه مورد توجه کشورهای دیگر بوده است. تحولات مالی اروپا در سده های پانزدهم و شانزدهم میلادی، اروپایی ها و از جمله پرتغالی ها را متوجه بازارهای مشرق زمین کرد. در اوایل قرن شانزدهم میلادی پرتغالی ها به منظور تسلط بر بازارهای تجاری هندوستان، عربستان و ایران و با هدف گسترش قلمرو مستعمراتی خویش، کشتی های جنگی و بازرگانی خود را به اقیانوس هند گسیل داشتند.

در سال 912 هجری برابر با 1506 میلادی آلفونس آلبوکرک دریاسالار مستعمره جوی پرتغالی با ناوگانی شامل چهارده ناو جنگی دریای عمان و خلیج فارس را درنوردید و پس از آن که مسقط و چند بندر دیگر را به آتش کشید، در برابر شهر هرمز لنگر انداخت و از امیر هرمز و کیش خواست که خود را تسلیم و از شاه پرتغال اطاعت کند. این درخواست پذیرفته نشد و پرتغالی ها، هرمز و گمبرون را تصرف کردند، سرنوشت کیش دگرگون و عصر انزوا و سکون آغاز شد.

علت این امر این بود که اهمیت استراتژیک جزیره هرمز به واسطه قرار داشتن بر دهانه خلیج فارس از نظر پرتغالی ها به مراتب بیشتر از جزایر داخل خلیج فارس و از جمله جزیره کیش بود و هرمز می توانست وظیفه دفاع در مقابل یورش و مهاجمان دیگر را به شایستگی انجام دهد.

پرتغالی ها تا دوره صفویه در کیش حضور داشتند و متأسفانه جز غارت و ویرانی اثر دیگری از خود بر جای نگذاشتند، تا این که بالاخره شاه عباس صفوی پس از فارغ شدن از جنگ عثمانی ها به آزادساختن بحرین، هرمز و کیش از تسلط بیگانگان همت گماشت. با این همه هنگامی که در دهه سوم قرن هفدهم میلادی جزیره هرمز و دیگر جزایر و بنادر ایرانی خلیج فارس به ایران بازگشت، نه تنها از اهمیت کیش بلکه از اهمیت جزیره هرمز نیز کاسته شد و جای آن را موقعیت جغرافیایی و مالی قابل توجه بندر جدید التأسیس عباس گرفت.

در این دوران کیش جزیره ای نیمه متروک و منزوی بود و حتی در دوره هایی به صندلی دزدان دریایی خلیج فارس بدل شد. کیش در دوران ناصرالدین شاه به عنوان تیول به قوام الملک شیرازی ،یکی از ایل سالاران متنفذ فارس واگذار شد و او نیز آن را با مبلغ 25 هزار تومان به محمدرضاخان سطوت الممالک بستکی حاکم لنگه فروخت.

جزیره کیش تا دوره پهلوی چندین بار خرید و فروش شد تا این که در سال 1340 خورشیدی دکتر منوچهر اقبال، این جزیره را به مبلغ نه میلیون ریال از ورثه محمدرضا خان سطوت الممالک بستکی خریداری کرد.

در سال 1349 جزیره کیش مورد بازدید هیئت های کارشناسی ایران و آمریکا نهاده شد و با توجه به موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی مناسب، به عنوان یک مرکز بین المللی توریستی تجاری مورد توجه نهاده شد.

به منظور جلب دنیا گردان به این جزیره و تأمین آسایش و رفاه آنان، در مهر 1351 سازمان عمران کیش به ثبت رسید. سازمان عمران کیش طرح منطقه توریستی جزیره کیش را با الگو قراردادن جزایر هاوایی و کرانه های جنوبی دریای مدیترانه، با هزینه زیادی آغاز کرد و تا پیش از انقلاب فاز اول آن را به همراه بخشی از فاز دوم به اجرا درآورد. با پیروزی انقلاب اسلامی فرایند فعالیت های سازمان عمران متوقف شد.

در اسفندماه 1358 شورای انقلاب از حقوق و عوارض گمرگی در جزیره کیش عملا سرفصل جدیدی را برای آغاز فعالیت های تجاری و رونق منطقه محروم جنوب کشور گگردد. اما مسائل سال های پس از انقلاب موجب شد که این لایحه قانونی تا سال ها به اجرا در نیاید. تا این که در تیر 1368 هیئت وزیران در مورد ورود و خروج کالا و نیز صادرات مجدد و فراوری برای صادرات، جزیره کیش را به عنوان منطقه کاملا آزاد تجاری صنعتی ثبت و اعلام نمود. از این تاریخ به بعد فعالیت های مالی مجددا در جزیره کیش آغاز شد.

بالاخره در سال 1371 با تأسیس سازمان منطقه آزاد کیش این جزیره جانی تازه گرفت و دوران توسعه سریع کیش آغاز شد. برای آن هایی که در جست وجوی بقایایی از تاریخ کهنسال کشور ما هستند، برای دوستداران دریا، خشکی، طلوع و غروب، کیش حرفی برای گفتن دارد.

کیش در قرن های پنجم تا هفتم هجری در اوج آبادانی و رونق بوده است. علاوه بر شهادت مورخان و سیاحان ایرانی و عرب، وجود بقایای شهر تاریخی حریره گواه بر این است که کیش در دوره های ایلخانیان، تیموریان و اتابکان پارس، جزیره ای آباد، شهری زیبا و یکی از مراکز عمده تجاری منطقه بوده است.

جاذبه های تاریخی و توریستی جزیره کیش

جزیره کیش به دلیل ماهیت توریستی خود، طی سال های اخیر مورد توجه نهاده شده است. علاوه بر آثار تاریخی که مورد توجه توریستان است، پارک های ساحلی و تفریحی مانند تم پارک آبی اوشن، پارک هنر، ساحل مرجانی، باغ وحش، آکواریوم، باغ پرندگان، دلفیناریوم، شهر زیرزمینی کاریز، کلبه هور، کشتی های تفریحی و همچنین کشتی به گل نشسته یونانی از دیگر دیدنی های کیش است.

از جاذبه های تاریخی کیش می توان به شهر حریره پایاب و کاریز اشاره نمود.

حریره نام شهر ویرانه ای است خالی از سکنه و مربوط به دوران قیاصره که نام آن از نام بانویی که ملکه شهر بوده، گرفته شده است. هم اکنون بخشی از شهر که عمارت کاخ بانوی حریره بوده بازسازی شده است.

مهمترین ابنیه کشفشده در این مجموعه عمارت اعیانی، حمام، آب انبار، قنات و بقایای مسجد جامع حریره است. یکی دیگر از جاذبه های تاریخی کیش درختان لور (انجیر معابد) است که کهن سال ترین آن ها نزدیک به 600 سال سن دارد.

جزیره کیش دارای بیش از 8200 تخت اقامتی است که بیشترین تراکم امکانات اقامتی در ایران را داراست و سالانه پذیرای بیش از یک میلیون نفر توریست داخلی و خارجی است.

احتیاج نداشتن به دریافت ویزای ورود برای تمامی اتباع خارجی، یکی از زمینه های ورود توریستان خارجی است. همچنین موقعیت منطقه آزاد مالی این جزیره باعث شده تا مراکز خرید کیش به یکی از جاذبه های توریستی جزیره تبدیل گردد.

منابع:

ـ افشار سیستانی، ایرج. کیش، تهران، انتشارات هیرمند، 1377.