بنیان های فراوری غذا - وبلاگ ورزشی چلسی

به گزارش وبلاگ ورزشی چلسی، گیاهان منشأ کلیه ی مواد غذایی مورد احتیاج انسان و دام به تعداد می فرایند. چهارده عنصر که خاستگاه آنها، خاک بوده و به عناصر غذایی مورد احتیاج گیاه موسومند، وجودشان برای رشد گیاه، اجتناب ناپذیر است. چهار یا پنج عنصر دیگر هم وجود دارند که برای رشد و تکامل بعضی گیاهان سودمندند. کودهای شیمیایی به اسم متمم عناصر غذایی قابل جذب از خاک، به کار می فرایند و کاربرد آنها سابقه ی 150 ساله دارد.

بنیان های فراوری غذا

نویسنده: فرناز قنبریان

عناصر غذایی گیاه و خوراک انسان و دام

گیاهان منشأ کلیه ی مواد غذایی مورد احتیاج انسان و دام به تعداد می فرایند. چهارده عنصر که خاستگاه آنها، خاک بوده و به عناصر غذایی مورد احتیاج گیاه موسومند، وجودشان برای رشد گیاه، اجتناب ناپذیر است. چهار یا پنج عنصر دیگر هم وجود دارند که برای رشد و تکامل بعضی گیاهان سودمندند. کودهای شیمیایی به اسم متمم عناصر غذایی قابل جذب از خاک، به کار می فرایند و کاربرد آنها سابقه ی 150 ساله دارد.

گیاه به چه عناصر غذایی احتیاج دارد؟

گیاهان، مواد آلی خود را از گازکربنیک(CO2) هوا، انرژی خورشیدی و آب و عناصر غذایی که از خاک دریافت می نمایند، می سازند. عناصر غذایی باید در محلول خاک، حل گردند تا قابل جذب شوند و مواد آلی محتوی عناصر غذایی، مانند کودهای حیوانی، بقایای گیاهی یا مواد آلی خاک هم باید تجزیه شده و به صورت ملکول های ساده ی معدنی درآیند، تا قابل استفاده گردند. گیاهان در جذب عناصر غذایی از کودهای شیمیایی، دامی یا مواد آلی خاک، اختیار عمل نداشته و قادر نیستند منشأ یکی را بر دیگری ترجیح دهند. عناصر غذایی مورد احتیاج گیاهان به سه گروه تقسیم می شوند:

1- عناصر اصلی یا پر مصرف مانند ازت (N)، فسفر (P)، و پتاسیم (K).

2- عناصر ثانوی مانند کلسیم (Ca)، مهمیم (Mg)، و گوگرد(S).

3- ریز مغذی ها یا عناصر بسیار کم مصرف مانند کلر(Cl)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، وبر (B)، روی (Zn)، مس (Cu)، مولیدن (Mo)، و نیکل (Ni). بعضی کشت ها از مصرف عناصر دیگر هم سود می برند، مثلاً سدیم برای چغندر قند و بعضی گیاهان گرمسیری، سلیسیم(Si) برای ذرت، گیاهان علوفه ای و به ویژه برنج، مفید است.

منابع عناصر غذایی: منابع عمده، عبارتند از:

آزاد شدن عناصر غذایی از ذخایر خاک و مواد آلی آن

کودهای شیمیایی

بقایای گیاهی مانند ریشه ها

تثبیت بیولوژیکی ازت

کودهای حیوانی

کودهای حیوانی:

کودهای حیوانی، بسته به شیوه ی گردآوری و انبارش، به اشکال مختلف یافت می شوند: کودهای آغلی یا اصطبلی/ طویله ای ادرار دام ها که به صورت مایع است و مخلوطی از مدفوع تر و خشک و یا به صورت کمپوست شده. کود دامی، ترکیب ناهمگونی است که محتوای عناصر مغذی آن برای گیاه، بستگی به گونه دام، خوراک دام، چگونگی جمع آوری فضولات دامی و زمان انبارش آن دارد. کود های دامی، افزون بر تأمین عناصر غذایی در خاک، منبعی برای مواد آلی بوده و ساختمان خاک را بهبود می بخشد و هوموس خاک را افزایش می دهند. بنابراین از این منبع در هر جا که در دسترس باشد، نباید غفلت کرد ولی باید در نظرداشت که کود دامی فقط بخشی از کسری برداشت عناصر غذایی گیاه از خاک را تأمین می نماید و مقادیری که به وسیله گیاهان جذب می گردد و یا به وسیله سایر تلفات و آبشویی از منطقه ی نمو ریشه، خارج می گردد را جبران نمی نماید. علاوه براین نسبت عناصر غذایی کود دامی هم ممکن است با احتیاج کشت معینی مطابقت نکند، بنابراین برای افزایش تأثیر کود دامی، ناگزیر از مصرف کودهای شیمیایی هم هستیم.

کود شیمیایی:

اولین کود شیمیایی معدنی، یعنی سوپر فسفات، در سالهای دهه 1840 از انحلال فسفر موجود در استخوان و سنگ فسفات در اسیدهای غلیظ و قوی فراوری شد. کودهای شیمیایی می توانند یک ترکیبی از چند عنصر را تأمین نمایند. کود ترکیبی یا چند عنصری، کودی است که در آن کلیه ی دانه های کود از ترکیب یکسانی برخوردارند، گاهی هم از ترکیب چند نوع کود که ترکیب شیمیایی متفاوتی دارند، استفاده می گردد که در واقع نوعی اختلاط بین کودها است، بدیهی است علاوه بر کودهای مایع که مصرف آن رو به افزایش است، باید انواع گوناگونی از کودهای کامل حاوی عناصر اصلی و ثانویه و هم ریز مغذی ها متناسب با احتیاج کشتهای مختلف، برای منطقه ها متفاوت فراوری نموده و به بازار عرضه نمود.

کودهای ازتی:

منشأ کودهای ازتی، آمونیاک است که از سنتز صنعتی هیدروژن و ازت بدست می آید. هیدروژن اغلب از واکنش بین آب و سوخت های فسیلی بدست آمده و ازت هم از هوا گرفته می گردد.

منبع: کشاورزی کودها و محیط زیست.

منبع: نشریه پیغام پزشک، تعداده 55..

منبع: راسخون